Mattheüs 2 : 1 - 12

1. Toen Jezus geboren was in Betlehem in Judea, tijdens de regering van Herodes, kwamen er magiërs uit het Oosten in Jeruzalem aan.
2. Ze vroegen: ‘Waar is de pasgeboren koning van de Joden? Wij hebben namelijk zijn ster zien opgaan en zijn gekomen om hem eer te bewijzen.’
3. Koning Herodes schrok hevig toen hij dit hoorde, en heel Jeruzalem met hem.
4. Hij riep alle hogepriesters en schriftgeleerden van het volk samen om aan hen te vragen waar de messias geboren zou worden.
5. ‘In Betlehem in Judea, ‘zeiden ze tegen hem, ‘want zo staat het geschreven bij de profeet:
6. “En jij, Betlehem in het land van Juda, bent zeker niet de minste onder de leiders van Juda, want uit jou komt een leider voort die mijn volk Israël zal hoeden.”’
7. Daarop riep Herodes in het geheim de magiërs bij zich; hij wilde precies van hen weten wanneer de ster zichtbaar geworden was,
8. en stuurde hen vervolgens naar Betlehem met de woorden: ‘Stel een nauwkeurig onderzoek in naar het kind. Stuur mij bericht zodra u het gevonden hebt, zodat ook ik erheen kan gaan om het eer te bewijzen.’
9. Nadat ze geluisterd hadden naar wat de koning hun opdroeg, gingen ze op weg, en nu ging de ster die ze hadden zien opgaan voor hen uit, totdat hij stil bleef staan boven de plaats waar het kind was.
10. Toen ze dat zagen, werden ze vervuld van diepe vreugde.
11. Ze gingen het huis binnen en vonden het kind met Maria, zijn moeder. Ze wierpen zich neer om het eer te bewijzen. Daarna openden ze hun kistjes met kostbaarheden en boden het kind geschenken aan: goud en wierook en mirre.
12. Nadat ze in een droom waren gewaarschuwd om niet naar Herodes terug te gaan, reisden ze via een andere route terug naar hun land.

Wellicht de bekendste voorstelling van de drie wijzen (of ‘drie koningen’) komt uit het zesde-eeuwse mozaïek van Sant'Apollinare Nuovo te Ravenna, Italië. Gerestaureerd in de 18de eeuw zijn niet alle details origineel, toch blijft het een zeer indrukwekkend mozaïek. STRAKKE BROEKEN & FRYGISCHE MUTSEN De wijzen zijn als Perzen afgebeeld, met strakke broeken en de typische frygische muts, het kenmerk bij uitsteek van ‘iemand uit het Oosten’. In het evangelie van Mattheus staat niet dat het er drie waren en in het Syrisch Christendom zijn het er zelfs 12! Het evangelie noemt wel drie geschenken: goud, wierook en mirre, vandaar dat de wijzen ook als drie in de westelijke kunst zijn voorgesteld. Hun namen, Melchior, Caspar en Balthazar, staan in het mozaïek uit Ravenna in de inscriptie boven hun hoofden.

VAN MAGIËRS NAAR KONINGEN
In de loop van de tijd kreeg ieder van hun een associatie met één van de continenten: Balthazar met Afrika, Caspar met het Azië/Perzië en Melchior met de Indo-Europese volkeren. Maar er zijn ook andere versies voor hun namen. In latere eeuwen vertegenwoordigen ze drie leeftijden: 60, 40 en 20 met Melchior als oudste en Balthazar de jongste. Vanaf de 10de eeuw worden ze als koningen afgebeeld. De drie Magiërs staan dan symbool voor alle volkeren in de wereld die het geloof in Jezus aanvaarden: “Volken laten zich leiden door Uw licht, koningen door de glans van Uw schijnsel” (Jesaia, 60; 3). “De koningen van Tarsis en de kustlanden, laten zij hem een geschenk brengen” (Psalm 72;10).

Was dort Jesaias vorhergesehn,
das ist zu Bethlehem geschehn.
Hier stellen sich die Weisen
bei Jesu Krippe ein
und wollen ihn als ihren König preisen.
Gold, Weihrauch, Myrrhen sind
die köstlichen Geschenke,
womit sie dieses Jesuskind
zu Bethlehem im Stall beehren.
Mein Jesu,
wenn ich itzt an meine Pflicht gedenke,
muß ich mich auch zu deiner Krippen kehren
und gleichfalls dankbar sein:
Denn dieser Tag ist mir ein Tag der Freuden,
da du, o Lebensfürst,
das Licht der Heiden
und ihr Erlöser wirst.
Was aber bring ich wohl, du Himmelskönig?
Ist dir mein Herze nicht zuwenig,
so nimm es gnädig an,
weil ich nichts Edlers bringen kann.

Johann Sebastian Bach BWV 65
Cantate Sie werden aus Saba alle kommen
deel 3 recitatief basr

Verschmähe nicht,
du, meiner Seele Licht,
mein Herz, das ich in Demut zu dir bringe;
Es schließt ja solche Dinge
in sich zugleich mit ein,
die deines Geistes Früchte sein.
Des Glaubens Gold,
der Weihrauch des Gebets,
die Myrrhen der Geduld sind meine Gaben,
die sollst du, Jesu, für und für
zum Eigentum und zum Geschenke haben.
Gib aber dich auch selber mir,
so machst du mich
zum Reichsten auf der Erden;
denn, hab ich dich, so muß
des größten Reichtums Überfluß
mir dermaleinst im Himmel werden.

Johann Sebastian Bach BWV 65
Cantate Sie werden aus Saba alle kommen
deel 5 recitatief tenor

Herr! warum trittest du so ferne?
Warum verbirgst du dich zur Zeit der Not,
Da alles mir ein kläglich Ende droht?
Ach, wird dein Auge nicht durch meine Not beweget
So sonsten nie zu schlummern pfleget?
Du wiesest ja mit einem Sterne
Vordem den neubekehrten Weisen,
Den rechten Weg zu reisen.
Ach leite mich durch deiner Augen Licht,
Weil dieser Weg nichts als Gefahr verspricht.

Johann Sebastian Bach BWV 81
Cantate Jesus schläft, was soll ich hoffen
deel 2 recitatief tenor